Na przełomie sierpnia i września bieżącego roku Polska Izba Gospodarcza Maszyn i Urządzeń Rolniczych przeprowadziła badanie dotyczące obecnej i przewidywanej koniunktury w branży. Jest to cykliczne badanie powtarzane co pół roku i przeprowadzane od czerwca 2014 roku. Jej efektem jest wartość liczbowa – indeks, który obrazuje nastroje panujące w branży rolnej (maszyn i urządzeń rolniczych) wśród przedsiębiorców, bo to oni biorą udział w badaniu.

Niestety negatywne nastroje utrzymują się. Rolnicy wciąż ograniczają inwestycje czego wynikiem jest spadek sprzedaży maszyn towarzyszących na poziomie 30 a nawet 40%. Według oficjalnych danych rejestracyjnych na rynku ciągników w okresie od stycznia do sierpnia br. notujemy spadek o 17% w stosunku do 2023 roku, na rynku przyczep spadek ten wynosi 18%. Wskazywanym przez członków Izby powodem jest spadek zainteresowania rolników inwestycjami w maszyny. Ograniczenia w inwestycjach wynikają z pogarszającej się dochodowości w rolnictwie, wprowadzeniu zielonego ładu i braku dostępnych subwencji do inwestycji w innowacyjne rozwiązania i maszyny. Przedłużający się proces rozpatrywania wniosków o dofinansowanie w ramach PROW 2014-2020 czy dodatkowo Rolnictwo 4.0 ogranicza sprzedaż firm branży maszyn rolniczych. Ważnym elementem godnym podkreślenia i wskazywanym przez rolników są czynniki zewnętrzne, które już od dłuższego czasu wpływają na ich postawy. Czynniki te to: wojna na Ukrainie, drastyczny wzrost cen nawozów, energii, paliw, niestabilna sytuacja cenowa dotycząca płodów rolnych i wreszcie ich import ze wschodu. To wszystko sprawiło, że już drugi rok z rzędu rolnicy czekają na lepsze i pewniejsze czasy, wstrzymują się z inwestycjami i ograniczają je tylko do tych niezbędnych. To bezpośrednio przekłada się na sytuację przedsiębiorców z branży maszyn rolniczych. Wielu przedsiębiorców porównuje obecny kryzys w sprzedaży do roku 2016, podkreślając duży 35% spadek sprzedaży, ale przy znacznie niższych kosztach. Obecne koszty działalności są znacznie wyższe, a koszty finansowania działalności w tym również magazynów maszyn na poziomie 8-9% w skali roku znacznie wpływa na obciążenie kosztowe działalności firm. Spadek sprzedaży i zwiększające się zapasy wyrobów gotowych potęguje pesymistyczne nastroje wśród przedsiębiorców co do kolejnych miesięcy.

Badanie jednak to nie tylko nastroje ale również pełna ocena innych obszarów działalności. Jednym z pytań skierowanych do przedsiębiorców było pytanie dotyczące podejścia administracji państwowej do prowadzenia biznesu w kraju. Niestety aż dwie trzecie przedsiębiorców (67,4%) uważa, że warunki jakie stwarzają władze nie sprzyjają do prowadzenia działalności gospodarczej.

Podobnie negatywne oceny uzyskaliśmy pytając o tempo obsługi wniosków w PROW 2014-2020, gdzie na pytanie o ocenę tempa obsługi wniosków w ramach PROW 2014-2020 uzyskaliśmy średnią ocenę 2,06 w skali od jednego do pięciu, gdzie ocena pięć była najbardziej pozytywną a jeden najbardziej negatywną.

Tempo i jakość rozpatrywania wniosków jest ważna nie tylko dla rolników, ale również dla przedsiębiorców, tym bardziej, że dla zdecydowanej większości z nich środki płynące do rolników w ramach PROW na zakup nowych maszyn rolniczych były bardzo ważnym źródłem finansowania zakupów. Na zadane pytanie: „Na ile istotne dla działalności Państwa firmy były i są środki płynące do rolników w ramach PROW na zakup nowych maszyn rolniczych?” uzyskaliśmy średnią ocenę 4,02 w skali od jednego do pięciu, gdzie ocena jeden oznacza w ogóle nieistotne, a ocena 5 bardzo istotne.

Z badania wynika, że znacznie spadł odsetek przedsiębiorców, którzy przewidują poprawę koniunktury w branży. Znaczna większość przedsiębiorców uważa, że koniunktura nie ulegnie zmianie licząc na to że się nie pogorszy.

Podobny schemat odpowiedzi obserwujemy w pytaniu dotyczącym sprzedaży w firmach. Tu także spada odsetek tych, którzy spodziewają się poprawy a rośnie odsetek odpowiedzi neutralnych.  Odpowiedzi negatywnych pozostaje mniej więcej na tym samym poziomie.

Spadek pozytywnych odpowiedzi w dwóch poprzednich pytaniach oraz wzrost wskazań w pytaniu o plany inwestycyjne na odpowiedź „nie planowałem i nie planuję żadnych inwestycji” w konsekwencji przełożył się na niewielki spadek ogólnej wartości indeksu nastrojów w branży.

Niestety, tak jak wynika w powyższego badania, takie same odczucia można zaobserwować w bezpośrednich rozmowach z przedsiębiorcami. Wszyscy oni odczuwają kryzys i złą koniunkturę. Trudno niestety wskazać kiedy ta sytuacja się zmieni, wielu przedsiębiorców jednak przewiduje, że rok 2025 nadal będzie kryzysowym dla branży.